ทำความรู้จัก "ตีนกา" ปัญหาริ้วรอยตามช่วงวัย ดูแลไว ชะลอทัน รักษาได้
เมื่ออายุมากขึ้นนอกจากการที่อวัยวะต่างๆ จะเสื่อมถอยลงตามการใช้งานแล้ว ผิวก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่สามารถเสื่อมสภาพลงได้เช่นกัน โดยปัญหาผิวแรกๆ ที่จะมาทักทายเมื่อมีอายุเพิ่มขึ้นคงเป็นอะไรไปไม่ได้ถ้าไม่ใช่ “ตีนกา” หรือ ริ้วรอยบริเวณหางตา
ถึงแม้ตีนกาจะเกิดขึ้นมากในวัยผู้ใหญ่ แต่การปล่อยปละละเลยไม่ดูแลผิวอาจทำให้เกิดปัญหาตีนกาในวัยรุ่นได้
ถึงอย่างนั้นก็ไม่ต้องกังวลไป เพราะวันนี้ Better Me Clinic ได้นำความรู้เกี่ยวกับตีนกามาฝากกัน ไม่ว่าจะเป็นตีนกาคืออะไร? เกิดจากอะไร? รักษาได้ด้วยวิธีใดบ้าง? รวมไปถึงวิธีการป้องกันไม่ให้เกิดตีนกา จบ ครบ ในบทความเดียว! ถ้าพร้อมจะไขข้อสงสัยแล้วก็ไปอ่านกันได้เลย!
ตีนกาคืออะไร?
ตีนกา เป็นปัญหาผิวที่เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติ โดยมีสาเหตุหลักๆ มาจากการเสื่อมสภาพของผิวตามกาลเวลาและการใช้งาน รวมทั้งยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดรอยตีนกาได้ ดังนี้
ตีนกาเกิดจากอะไร?
ตีนกา เป็นปัญหาผิวที่เกิดขึ้นได้ตามธรรมชาติ โดยมีสาเหตุหลักๆ มาจากการเสื่อมสภาพของผิวตามกาลเวลาและการใช้งาน รวมทั้งยังมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดรอยตีนกาได้ ดังนี้
1. อายุ
อายุที่เพิ่มขึ้นนับเป็นสาเหตุหลักของการเกิดตีนกา เนื่องจากเซลล์ผิวหนังจะแบ่งตัวช้าลงเมื่ออายุเข้าเลข 3 ทำให้ผิวเริ่มอ่อนแอ เส้นใยอีลาสตินและคอลลาเจนที่ทำหน้าที่ในการสร้างความยืดหยุ่นรวมถึงพยุงผิวให้ยกกระชับค่อยๆ ลดจำนวนลง ส่งผลให้ผิวหย่อนคล้อย ขาดความชุ่มชื้น จนเกิดเป็นรอยพับบริเวณหางตา
ในบางรายเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น โครงสร้างของกระดูกและชั้นไขมันรอบดวงตาอาจเกิดการยุบตัวลง ทำให้ผิวรอบดวงตาเกิดความหย่อนคล้อยได้
2. การแสดงออกทางสีหน้า
การแสดงออกทางสีหน้า โดยเฉพาะการยิ้ม หัวเราะ หรือหรี่ตาเป็นเวลานานๆ จะทำให้กล้ามเนื้อ Orbicularis Oculi ซึ่งเป็นกล้ามเนื้อรูปวงแหวนขนาดใหญ่ล้อมรอบดวงตาที่ใช้ในการควบคุมหดตัวลงและทำให้เกิดเป็นริ้วรอยร่องลึกได้
3. แสงแดด
แสงแดดนับเป็นตัวการสำคัญของปัญหาผิวหลายชนิด เนื่องจากในแสงแดดจะมีรังสีอัลตราไวโอเลต (Ultraviolet Radiation) หรือ รังสียูวีอยู่
โดยรังสียูวี เป็นรังสีที่สามารถทะลุผ่านผิวลงไปได้ลึกถึงชั้นหนังแท้ ทำให้การได้รับแสงแดดเป็นเวลานานๆ รังสีนี้จะเข้าไปทำลายความยืดหยุ่นของเซลล์ผิวหนัง จนทำให้เกิดริ้วรอยและผิวหนังหย่อนคล้อย แสงแดดจึงนับเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดปัญหาริ้วรอยก่อนวัย
4. ความเครียด
เมื่อมีความเครียดเกิดขึ้น ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) ออกมามากกว่าปกติ ซึ่งส่งผลต่อผิวในหลายๆ ด้าน โดยเฉพาะการเข้าไปชะลอกระบวนการในการผลัดเซลล์ผิวเก่า เมื่อเซลล์ผิวเก่าทับถมกันมากๆ ก็จะทำให้ผิวบริเวณนั้นแห้งกรังซึ่งง่ายต่อการเกิดตีนกา
5. การสูบบุหรี่และดื่มสุรา
การสูบบุหรี่ สามารถทำให้เกิดริ้วรอยได้ เนื่องจากในบุหรี่จะมีสารนิโคติน สารคาร์บอนมอนอกไซด์ และน้ำมันทาร์ในควันบุหรี่ ซึ่งสารเหล่านี้มีส่วนในการทำลายผิวหนังของเรา
เมื่อสูดสารเหล่านี้เข้าไปจะทำให้ระบบการเดินทางของเลือดดำเนินได้ไม่สะดวก ผิวขาดออกซิเจน และลดประสิทธิภาพในการดูดซึมสารอาหารที่มีส่วนช่วยในการปกป้องผิวจากแสงแดด ทำให้ผู้ที่สูบบุหรี่เกิดตีนกาได้ง่าย
ในขณะที่การดื่มสุราก็จะทำให้ร่างกายขับน้ำออกมามาก จนเกิดภาวะการคายน้ำ (Dehydration) ทำให้ผิวขาดน้ำและความชุ่มชื้น ซึ่งการเกิดภาวะนี้บ่อยๆ จะทำให้ผิวขาดความกระชับและยืดหยุ่น จนเกิดเป็นรอยตีนกา
6. การนอนดึก
การนอนดึกสามารถทำให้เกิดรอยตีนกาได้เช่นกัน เนื่องจากช่วงเที่ยงคืนถึงตีสองเป็นช่วงเวลาที่ร่างกายจะหลั่งสารเมลาโทนิน (Melotonin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ หากพลาดการพักผ่อนในช่วงเวลานี้เป็นประจำ ก็จะทำให้ผิวไม่ได้รับการฟื้นฟู ใบหน้าจะดูไม่สดใสอย่างเห็นได้ชัด รวมถึงเพิ่มความเสี่ยงที่ผิวจะเสื่อมสภาพก่อนวัยได้
วิธีรักษารอยตีนกา
วิธีการรักษารอยตีนกานั้นมีหลากหลายวิธี ตั้งแต่การบำรุงให้รอยตีนกาจางลง การลดการทำงานของกล้ามเนื้อบริเวณรอบดวงตา การฟื้นฟูคอลลาเจนและอีลาสตินบริเวณหางตา โดยวิธีที่ Better Me Clinic แนะนำ มีดังนี้
1. ทาครีมบำรุง
การใช้ผลิตภัณฑ์สูตรลดริ้วรอยเป็นวิธีที่ง่ายที่สุด แต่ก็จำเป็นต้องอาศัยระยะเวลาและวินัยอย่างต่อเนื่อง โดยผลิตภัณฑ์ที่ควรมองหาเมื่อต้องการรักษารอยตีนกา คือ ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณสมบัติในการให้ความชุ่มชื้นกับผิว รวมถึงกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน เช่น ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของเรตินอยด์ (Retinoids) กรดไฮยาลูโรนิก กรดอัลฟาไฮดรอกซี (AHA) เปปไทด์ (Peptide) วิตามินซี (Ascorbic Acid) และโคเอนไซม์ คิวเทน (Coenzyme Q10)
โดยการใช้ผลิตภัณฑ์สูตรลดริ้วรอยเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องชะลอการเกิดริ้วรอยใหม่ แต่อาจไม่มีประสิทธิภาพพอในการลดเลือนริ้วรอยเดิมที่มีอยู่ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพและความเข้มข้นของสารต่างๆ ในครีมลดริ้วรอยด้วย ซึ่งผิวของแต่ละคนมีการตอบสนองต่อสารเคมีแต่ละชนิดต่างกัน ทำให้ผลลัพธ์ที่ได้ออกมาต่างกัน
2. ฉีดโบท็อกซ์
ปัจจุบันการฉีดโบท็อกซ์ หรือ สารโบทูลินั่มท็อกซิน (Botulinum Toxin) ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก เพราะให้ผลลัพธ์หลังทำอย่างชัดเจนภายใน 2 สัปดาห์ และสามารถรักษาได้ทั้งรอยตีนการ่องตื้นๆ และรอยตีนการ่องลึก จึงเหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาตีนกาทุกช่วงวัย
โดยหลักการทำงานของโบท็อกซ์ ตัวยาจะเข้าไปรบกวนการทำงานของระบบประสาท ทำให้มัดกล้ามเนื้อบริเวณที่ได้รับตัวยาคลายตัวและทำงานลดลงชั่วคราว รอยตีนกาจึงดูจางลง
ถึงแม้การฉีดโบท็อกซ์จะให้ผลลัพธ์ที่ดีมาก แต่ก็จำเป็นต้องเข้ารับบริการกับแพทย์ผู้มีประสบการณ์เท่านั้น เนื่องจากการฉีดโบท็อกซ์รอบดวงตาหลายจุดเกินไปอาจทำให้ดวงตาดูแข็งและไม่เป็นธรรมชาติ รวมถึงการฉีดโบท็อกซ์ผิดมัดกล้ามเนื้ออาจส่งผลต่อการเปิด-ปิดของดวงตาได้
3. ฉีดฟิลเลอร์
การฉีดฟิลเลอร์ตีนกา คือ การฉีดสารเติมเต็มที่มีส่วนประกอบสำคัญอย่างไฮยาลูรอนิกแอซิด (Hyaluronic Acid : HA) ลงไปบริเวณที่มีปัญหาผิว โดยตัวยาจะไปจับตัวกับน้ำและพองตัวขึ้นจนมีลักษณะคล้ายเจล ทำให้ผิวบริเวณนั้นฟูขึ้น ริ้วรอยดูจางลง
นอกจากนี้ สารไฮยาลูรอนิกแอซิดในฟิลเลอร์ยังมีคุณสมบัติในการช่วยกระตุ้นการผลิตคอลลาเจนขึ้นมาใหม่ ช่วยกักเก็บความชุ่มชื้นให้กับผิว ทำให้ผิวดูเต่งตึง กระจ่างใส และดูสุขภาพดีมากขึ้น
ข้อดีของฟิลเลอร์ คือ มีความปลอดภัยสูง เนื่องจากสารไฮยาลูรอนิกแอซิดจัดเป็นสารธรรมชาติที่มีอยู่ในเนื้อผิวมนุษย์ จึงมีโอกาสที่จะแพ้ได้น้อย และหากไม่พอใจในผลลัพธ์สามารถฉีดสลายได้ทันทีหลังทำ ทั้งนี้การฉีดฟิลเลอร์รอยตีนกาก็ควรทำกับแพทย์ผู้มีประสบการณ์เท่านั้น
4. เลเซอร์ลดรอยตีนกา
การเลเซอร์เพื่อลดรอยตีนกา สามารถทำได้โดยการยิงพลังงานเลเซอร์ลงบนผิวหนัง เมื่อผิวหนังเกิดอาการบาดเจ็บเล็กน้อยแล้ว ร่างกายจะผลิตคอลลาเจนและอีลาสตินออกมาซ่อมแซมตามกลไกธรรมชาติ ทำให้ผิวบริเวณนั้นแลดูกระชับขึ้น หากเข้ารับบริการอย่างต่อเนื่องจะช่วยให้ริ้วรอยดูจางลง
แต่การใช้เลเซอร์เพื่อลดรอยตีนกาจะเหมาะสำหรับผู้ที่มีริ้วรอยหรือรอยพับที่ไม่ลึกมาก เนื่องจากเลเซอร์จะเข้าไปรบกวนผิวชั้นตื้นเท่านั้น หากต้องการรักษารอยตีนการ่องลึกอาจเลือกรักษาด้วยวิธีอื่นๆ แทน
3. การทำทรีตเมนต์
การทำทรีตเมนต์ คือ การเติมสารอาหารให้กับผิวหน้าโดยตรงผ่านเทคนิคต่างๆ โดยการทำทรีตเมนต์แต่ละครั้งสามารถเลือกที่จะดูแลปัญหาผิวด้านเดียว หรือหลายๆ ด้านพร้อมกันก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพผิว ความต้องการ และการประเมินของแพทย์ในแต่ละบุคคล
ซึ่งถ้าหากยังไม่แน่ใจว่าควรทำทรีตเมนต์สูตรไหนดี? Better Me Clinic ขอแนะนำ Golden Treatment ทรีตเมนต์ที่มีส่วนผสมของทองคำ มีคุณสมบัติสำคัญในการกระตุ้นสร้างคอลลาเจน ช่วยให้ผิวกระจ่างใส รูขุมขนดูกระชับ เหมาะสำหรับทุกสภาพผิว โดยเฉพาะผู้ที่ต้องการฟื้นฟูผิวอย่างล้ำลึกและต้องการให้หน้ากระจ่างใส
5. ทำทรีตเมนต์
การทำทรีตเมนต์ คือ การเติมสารอาหารให้กับผิวหน้าโดยตรงผ่านเทคนิคต่างๆ เพื่อดูแลปัญหาผิวด้านเดียว หรือหลายๆ ด้านไปพร้อมกัน ซึ่งในการทำทรีตเมนต์หน้าแต่ละครั้งมักประกอบไปด้วยหลายขั้นตอน
การทำทรีตเมนต์ จะให้ผลลัพธ์คล้ายกับการใช้ครีมบำรุง แต่จะช่วยฟื้นฟูผิวได้ล้ำลึกและเห็นผลรวดเร็วกว่า การทำทรีตเมนต์จึงเหมาะสำหรับการชะลอการเกิดริ้วรอยใหม่หรือลดริ้วรอยเดิมที่มีขนาดเล็กและตื้น
หากคุณกำลังกังวลกับปัญหาริ้วรอยและตีนกา Better Me Clinic ขอแนะนำ Collagen Treatment ทรีตเมนต์ที่ประกอบไปด้วยคอลลาเจนเข้มข้น ช่วยให้ผิวหนังมีความยืดหยุ่น ซ่อมแซมผิวหนังที่มีการบาดเจ็บ ชะลอการเกิดริ้วรอย และกระตุ้นให้ผิวเนียนนุ่มขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ
6. HIFU
HIFU (High Intensity Focused Focus Ultrasound) เป็นเครื่องมือยกกระชับผิวที่ใช้คลื่นอัลตราซาวด์ความเข้มข้นสูงเข้าไปทำลายเนื้อเยื่อผิวชั้น SMAS ทำให้ผิวชั้นนี้หดตัวและเกิดการกระตุ้นสร้างคอลลาเจนรวมถึงเนื้อเยื่อขึ้นมาใหม่
การทำ HIFU นอกจากจะช่วยลดรอยตีนกาและริ้วรอยแล้ว ยังช่วยทำให้ผิวเรียบเนียนและดูอ่อนเยาว์ด้วย ที่สำคัญคือสามารถเห็นผลลัพธ์ได้ทันทีหลังรับบริการ แต่ผลลัพธ์จะค่อยๆ ดีขึ้น และเห็นผลชัดที่สุดเมื่อเวลาผ่านไปราวๆ 2 เดือน
แต่ถ้าหากต้องการผลลัพธ์ในอีกระดับ Better Me Clinic ขอแนะนำการทำ HIFU ด้วยเครื่อง Ultraformer lll ซึ่งเป็นเครื่องมือในการทำ HIFU ที่ใช้นวัตกรรม MMFU (Micro & Macro Focused Ultrasound) หรือการใช้พลังงานถึง 2 รูปแบบ เข้าไปช่วยกระตุ้นการทำงานใต้ผิว ช่วยให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าการทำ HIFU แบบทั่วไปถึง 5 เท่า
โดยพลังงานแบบแรก คือ พลังงาน Micro Focused Ultrasound เป็นพลังงานที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางที่เล็กมาก จึงทำให้สามารถเข้าไปยกกระชับผิวและแก้ไขปัญหาผิวได้อย่างตรงจุด ในขณะที่ Macro Focused Ultrasound จะเน้นไปที่การกระจ่างพลังงานในวงกว้าง ทำให้สามารถสลายไขมันไปพร้อมๆ กับการกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในชั้นหนังแท้ได้
การทำ HIFU ด้วยเครื่อง Ultraformer lll นิยมใช้ในการรักษารอยตีนกา ริ้วรอยร่องลึก อาการหนังตาตก รวมไปถึงการแก้ไขปัญหาผิวหย่อนคล้อยจากไขมัน เช่น สะโพก ต้นแขน ต้นขา
หลังรับบริการสามารถเห็นผลลัพธ์ได้ทันที แต่ผลลัพธ์จะค่อยๆ ดีขึ้น และเห็นผลชัดที่สุดเมื่อเวลาผ่านไปราวๆ 2 เดือน ก่อนที่ผลลัพธ์จะคงประสิทธิภาพไว้ได้นานถึง 6 เดือนถึง 1 ปี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพผิวก่อนรับบริการและการดูแลตัวเองหลังรับบริการด้วย
7. Ulthera
Ulthera (Microfocused Ultrasound with Visualization) เป็นเครื่องมือยกกระชับผิวที่ใช้คลื่นอัลตราซาวด์แบบเฉพาะเจาะจงในระดับความถี่สูง มีลักษณะการทำงานคล้ายกับ HIFU แต่จะแตกต่างกันตรงที่ Ulthera มีหัวยิงที่มีขนาดจุดโฟกัสเล็กกว่า รวมถึงมีจอแสดงผลแบบเรียลไทม์ ทำให้สามารถแก้ปัญหาริ้วรอยตีนกาได้อย่างตรงจุด
นอกจากนี้ Ulthera ยังช่วยแก้ปัญหาหนังตาตก คิ้วตก รวมถึงช่วยยกกระชับกรอบหน้าและลำคอได้อีกด้วย ซึ่งการทำ Ulthera เพียง 1 ครั้ง สามารถคงผลลัพธ์ได้นานถึง 1 ปี ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับสภาพผิวก่อนรับบริการและการดูแลผิวในแต่ละบุคคล
8. การผ่าตัดยกกล้ามเนื้อหางตา
สำหรับผู้ที่มีริ้วรอยตีนกาลึกมาก รักษาทุกวิธีแล้วก็ยังไม่ได้ผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจ การผ่าตัดยกกล้ามเนื้อบริเวณหางตาอาจเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่แก้ไขปัญหานี้ได้ เนื่องจากวิธีนี้ให้ผลลัพธ์ที่ยั่งยืน แต่ก็เป็นวิธีที่ทำให้เกิดความเสี่ยงในการผ่าตัดได้เช่นกัน เพราะฉะนั้นจึงควรศึกษารายละเอียดและปรึกษาความกังวลต่างๆ กับแพทย์ก่อนตัดสินใจผ่าตัด
วิธีป้องกันการเกิดรอยตีนกา
วิธีป้องกันการเกิดรอยตีนกาที่ดีที่สุด คือการหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดริ้วรอยและหมั่นบำรุงผิวตั้งแต่อายุยังน้อย การมีผิวที่แข็งแรง นอกจากจะช่วยชะลอการเกิดริ้วรอยแล้ว ยังลดโอกาสการเกิดปัญหาผิวอื่นๆ ได้อีกด้วย โดยวิธีป้องกันการเกิดรอยตีนกาสามารถทำได้ดังนี้
- หลีกเลี่ยงการเผชิญแสงแดดจ้า เนื่องจากในแสงแดดจะมีรังสียูวี ซึ่งเป็นรังสีที่มีความเข้มข้นมาก สามารถทำลายผิวได้ถึงชั้นหนังแท้ ดังนั้นถ้าหากจำเป็นต้องทำกิจกรรมกลางแจ้งเป็นเวลานาน แนะนำให้ใส่หมวกที่มีปีกกว้าง ร่วมกับการทาครีมกันแดดที่มี SPF 50 PA+++ เพื่อป้องกันผิวจากแสงแดด
- ดูแลผิวให้มีความชุ่มชื้นอยู่เสมอ โดยใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของกรดอัลฟาไฮดรอกซี (Alpha Hydroxy Acids: AHA) วิตามินเอ ซี อี และเบตาแคโรทีน จะช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนและอีลาสตินให้กับผิว ช่วยให้ผิวยืดหยุ่นมากขึ้น และชะลอการเกิดริ้วรอยออกไป
- ออกกำลังกายเป็นประจำ ถึงแม้การออกกำลังกายจะดูเหมือนเป็นวิธีการดูแลสุขภาพที่จำเจ แต่การออกกำลังจะช่วยให้ระบบไหลเวียนเลือดทำงานได้ดีขึ้น และเป็นการชะลอวัยโดยธรรมชาติอีกด้วย
- งดการสูบบุหรี่และดื่มสุรา เนื่องจากการสูบบุหรี่จะทำให้สารอนุมูลอิสระเพิ่มมากขึ้น รวมถึงการดื่มสุรายังทำให้ร่างกายอยู่ในภาวะคายน้ำ ซึ่งส่งผลต่อการทำงานของผิวทั้งสิ้น
หลีกเลี่ยงการเพ่งสายตาและขมวดคิ้ว การใช้กล้ามเนื้อตาหนักๆ อย่างการเพ่งสายตาและขมวดคิ้ว จะทำให้ริ้วรอยรอบดวงตาและหน้าผากเกิดขึ้นได้ง่าย หากมองไม่สะดวกอาจเลือกสวมแว่นสายตาเพื่อลดการใช้กล้ามเนื้อรอบดวงตาลง
รักษารอยตีนกาที่ไหนดี?
จะเห็นได้ว่าการรักษารอยตีนกานั้นทำได้ไม่ยาก แต่ต้องเลือกวิธีที่เหมาะสมกับสภาพผิวในปัจจุบัน หากคุณกำลังสนใจที่จะรักษารอยตีนกา ให้ Better Me Clinic by Dr. Chanya เป็นหนึ่งในทางเลือก
เพราะเรามีบริการรักษารอยตีนกาให้เลือกอย่างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นในเชิงป้องกัน อย่างการทำทรีตเมนต์ และการรักษาเชิงรุก อย่างการทำเลเซอร์ ฉีดฟิลเลอร์ ฉีดโบท็อกซ์ HIFU Ulthera ไปจนถึงการผ่าตัดเพื่อรักษารอยตีนกาอย่างถาวร ซึ่งทุกบริการเราให้บริการโดยแพทย์ผู้ชำนาญเท่านั้น
หากยังไม่มั่นใจว่าควรเลือกรักษารอยตีนกาด้วยวิธีใด สามารถติดต่อเข้ามาที่ Better Me Clinic by Dr. Chanya เพื่อให้คุณหมอประเมินสภาพผิวและแนะนำหัตการที่เหมาะสมแบบเคสบายเคสได้เลย สามารถติดต่อนัดหมายได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 02-059-8118, 088-603-2641 หรือไลน์ @bettermeclinic ปรึกษาคุณหมอฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย!
- Cleveland Clinic, Crow’s Feet (Lateral Canthal Lines) (https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24586-crows-feet), 15 January 2024.
- SKN Clinics, Crow’s feet Causes and treatment
- https://www.sknclinics.co.uk/conditions/crows-fee), 15 January 2024.
- Better Me Clinic, HIFU (ไฮฟู่) คืออะไร? ช่วยยกกระชับผิวหย่อนคล้อยได้จริงไหม? (https://bettermeclinicofficial.com/aesthetic/face-reshaping/hifu/), 15 มกราคม 2567.
- Better Me Clinic, Ulthera (อัลเทอร่า) เทคโนโลยียกกระชับผิวด้วยคลื่นอัลตราซาวด์ที่ดีที่สุด
- https://bettermeclinicofficial.com/aesthetic/what-is-ulthera/), 15 มกราคม 2567.
- Eucerin, รังสี UVA,UVB คืออะไร? ให้ประโยชน์ หรือส่งผลเสียต่อสุขภาพผิวหนังอย่างไร?
- (https://www.eucerin.co.th/skin-concerns/sun-protection/uva-uvb), 15 มกราคม 2567.
- GQ Thailand, ทำร้ายผิวพอหรือยัง? 4 ข้อเสียที่ส่งผลต่อผิวหน้า เมื่อดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป (https://www.gqthailand.com/grooming/article/alcohol-is-bad-for-your-skin), 15 มกราคม 2567.
- Skin X, Ultraformer III คืออะไร? เหมาะกับตนเองหรือไม่? (https://skinx.app/content/lift-up/ultraformer-iii), 15 มกราคม 2567.
- Pobpad, ครีมลดริ้วรอย ตัวช่วยย้อนอายุผิวกับข้อเท็จจริงน่ารู้ (https://www.pobpad.com/ครีมลดริ้วรอย-ตัวช่วยย้), 15 มกราคม 2567.
- พญาไท, “โบท็อกซ์” มากกว่าการลดริ้วรอย ที่คุณอาจยังไม่รู้ (https://www.phyathai.com/th/article/3938-_โบท็อกซ์__มากกว่าการลดร), 15 มกราคม 2567.
